Jeanne Prisser bericht over wat zich afspeelt in de voorhoede van de beeldende kunst. Deze week: voyeurisme als kunst en emotioneel ontredderde grotestadsmensen.

 

Oktober, Maand van de Geschiedenis. Neen dank u - in mijn badkamerspiegel zie ik iedere ochtend al voldoende geschiedenis. Maar de tentoonstelling die dit najaar in Marres loopt, leek me een goed alternatief. The Unwritten is een groepsexpositie over 'vergeten, zoekgeraakte en onvoltooide geschiedenis'. Ik zat al in de trein naar Maastricht.

 

In Marres bleek: hoe privater die 'zoekgeraakte' geschiedenis, hoe aantrekkelijker. Langer dan nodig draalde ik rond bij een collectie parafernalia uit 1970, toen de Duitse zakenman Günther K. (39) een uitgebreide documentatie bijhield over zijn anderhalf jaar durende affaire met secretaresse Margret (24). Hij stopte het verslag van die affaire in een zwart koffertje: talloze foto's, hotelbonnen, haarlokken en nauwgezet getypte aantekeningen over tijden, standjes, humeur, kleding en diners.

 

Het koffertje dook een aantal jaren geleden op bij een boedelverkoop. Een iCloud uit 1970. Galerie Susanne Zander (Keulen/Berlijn) toert sinds twee jaar met die collectie de wereld rond en het boek is gewild. Nu in Maastricht, dit najaar op Paris Photo. Margret, heur haar opgewerkt als een buxushaagje, wordt postuum een kunstheldin.

 

Wist zij dat haar baas haar als een landmeter vastlegde? Het liefdesspel gortdroog en banaal notuleerde? Wil ik het weten, dat hij haar pillenstrips bewaarde (blijkbaar, ik vertel het u ook nog eens)? Wat zegt dit eigenlijk over ons kijkers, dat zo'n uiteindelijk zeer trieste geschiedenis - jaloezie, een abortus - nu langs de chique instellingen toert? Voyeurisme als kunst, geschiedenis als peepshow.

 

Of het wáár is - was dit alles niet één grote kunstenaarsgrap? - vraagt niemand zich intussen nog af. Dat is, zodra kunst zich met geschiedenis bemoeit, een gepasseerd station.

 

En dat was nog het meest vruchtbare inzicht dat deze collectie intimiteiten opleverde. Vervolgens zag ik een verdieping hoger in Marres een zaaltje trefzekere aquarellen van Annie Kevans. Portretten van jongetjes van 8 jaar: de kleine Adolf, de kleine Idi, de kleine Slobodan, de kleine Mao. Het verkillende besef van hun daden, die nog moesten komen. Of dit echt jeugdportretten van de dictators waren - wat deed het ertoe?

 

Terwijl ze me aanstaarden, hoopte ik dat het tijdreizen alsnog werd uitgevonden. Om de loop van de geschiedenis te wijzigen, mijn eigen affaires uit te wissen en en passant die Duitse secretaresse te redden. Wait a minute, Doc, wanneer begint de Maand van de Toekomst?